Jednym z tematów, który od wielu lat budzi ogromne kontrowersje, jest aborcja. Dnia 22 października 2020 r. Trybunał Konstytucyjny zdecydował się na zaostrzenie prawa aborcyjnego. Natomiast dzień później odbyły się protesty w całej Polsce przeciwko tej decyzji. Co się zmieniło, a przede wszystkim – kiedy możliwa jest aborcja? Dowiedz się!
Czy możliwa jest aborcja na życzenie?
Aborcja, czyli zamierzone zakończenie ciąży w wyniku zewnętrznej interwencji takiej jak np. działania lekarskie, jest możliwa od 1932 roku. Wcześniej była zupełnie zakazana, choć należy wiedzieć, że obowiązujące przepisy nie zezwalają na aborcję na życzenie w Polsce.
W zdecydowanej większości krajów istnieje możliwość aborcji, ale jedynie w określonych przypadkach. Warto jednak zaznaczyć, że są także kraje, które jej całkowicie zabraniają – np. Malta. Jest to zakazane, a w dodatku surowo karane – grożą za to nawet trzy lata pozbawienia wolności dla osób pomagających w przeprowadzeniu aborcji, jak i dla kobiety.
Gdzie natomiast możliwa jest aborcja na życzenie? Wśród krajów, które dają taką opcję, warto wymienić Czechy ( do 12. tygodnia ciąży), Niemcy (do 12. tygodnia ciąży), Holandię (do 23. tygodnia ciąży) oraz Austrię (do 14. tygodnia ciąży).
W jakich przypadkach można dokonać aborcji?
Najważniejsze informacje dotyczące aborcji w Polsce znajdziemy w ustawie o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego oraz warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 7 stycznia 1993 z późniejszymi nowelizacjami. Zgodnie z nią do dnia 22 października 2020 roku przerwanie ciąży było możliwe w trzech przypadkach.
- gdy ciąża była zagrożeniem dla życia i zdrowia ciężarnej;
- gdy podejrzewano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie płodu lub nieuleczalną chorobę, która zagrażała dziecku;
- gdy istniało podejrzenie, że ciąża wynika np. z gwałtu, czyli czynu zabronionego.
Aktualnie kobiety mogą dokonać aborcji jedynie w 1. oraz 3. przypadku. Wynika to z tego, że Trybunał uznał 2 przepis za niekonstytucyjny. Według niego „Prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu nie jest wystarczające dla dopuszczalności pozbawienia życia człowieka w okresie prenatalnym; samo wskazanie na potencjalne obciążenie dziecka wadami ma charakter eugeniczny.”
Co istotne jednak w uzasadnieniu wyroku TK możemy znaleźć zapis, że istnieje możliwość aborcji, gdy duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu lub nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu będzie oznaczało zagrożenie dla życia i zdrowia matki. Zatem reasumując, aktualnie usunięcie ciąży jest możliwe, gdy:
- ciąża jest zagrożeniem dla zdrowia i życia kobiety;
- u płodu podejrzewa się ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę, która mogłaby zagrozić życiu lub zdrowiu matki;
- ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego – np. gwałtu lub kazirodztwa.
Kto podejmuje decyzję o możliwości aborcji?
Gdy ciąża zagraża zdrowiu lub życiu kobiety ciężarnej albo badania prenatalne potwierdzają duże prawdopodobieństwo nieuleczalnych i nieodwracalnych chorób lub uszkodzenia płodu, które zagrażają jej życiu, to istnieje możliwość usunięcia płodu do czasu, gdy nie osiągnie jeszcze w pełni dojrzałości do życia pozamacicznego. Za podjęcie decyzji w tej kwestii odpowiedzialny jest lekarz, choć w niektórych sytuacjach zbiera się komisja etyczna. Istotne jest również to, że zakończenia ciąży dokonuje inny lekarz niż ten, który podjął decyzję o terminacji ciąży.
Nieco inaczej to wygląda, jeśli chodzi o aborcję, gdy ciąża wynika ze zdarzenia zabronionego np. gwałtu. W takiej sytuacji za podjęcie decyzji odpowiedzialny – oprócz lekarza – jest również prokurator, który musi potwierdzić wystąpienie czynu zabronionego. Dodatkowo należy wiedzieć, że niezbędna jest pisemna zgoda kobiety ciężarnej. Jeśli jednak ma ona mniej niż 18 lat, to taką zgodę dostarcza rodzic lub opiekun prawny.
Ile kosztuje aborcja i jak często się ją wykonuje?
Jeśli kobieta posiada ubezpieczenie społeczne lub ma dokumenty, które są potwierdzeniem dostępu do darmowej opieki leczniczej, natomiast zabieg aborcji ma być wykonany w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, to ciężarna nie ponosi żadnych kosztów.
Według ogólnodostępnych danych w 2019 przeprowadzono ponad 1100 aborcji w naszym kraju. Zazwyczaj powodem przerwania ciąży było wysokie prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu lub nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu – np. zespół Downa, czyli trisomia. Natomiast bez współistniejących wad somatycznych przerwano ponad 270 ciąż.
Podziemie aborcyjne w Polsce – statystyki
Mimo że nie istnieją żadne oficjalne dane dotyczące podziemia aborcyjnego w Polsce, to jednak wiadomo, że w ciągu roku przerywanych jest znacznie więcej ciąż niż powyższe statystyki. Według Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, co roku odbywa się nawet 150 tysięcy nielegalnych aborcji w naszym kraju. Wiemy również, ile średnio kosztuje taki nielegalny zabieg aborcyjny – cena waha się w okolicach 3 000 a 4 000 złotych.
