Według szacunków Polki wykonują rocznie nawet 200 tysięcy aborcji! Trudno jednak jednoznacznie stwierdzić, jaka jest rzeczywista liczba przeprowadzonych aborcji. Dodatkowo przeprowadzono badania, z których wynika, że nawet 30% Polek w ciągu swojego życia wykonała aborcję. Jaka jest historia aborcji w Polsce? Przyjrzyjmy się jej!
Całkowity zakaz aborcji w Polsce
Kiedyś w Polsce obowiązywał całkowity zakaz aborcji – aż do 1932 roku. Obowiązywał od czasów zaborów. Wtedy jednak istniały pewne odstępstwa od tego zakazu. Kobiety mogły zdecydować się na aborcję z powodu ścisłych wskazań medycznych oraz w przypadku, gdy ciąża zaistniała w wyniku gwałtu, stosunku kazirodczego lub współżycia z nieletnią poniżej lat 15. W takim przypadku jednak zabieg aborcyjny musiał być wykonany przez lekarza. Nie zostało również ustalone, do jakiego stadium zaawansowania ciąży można dokonać aborcji. Było to wtedy jedno z najbardziej liberalnych praw w Europie.
Prawo do aborcji w Polsce w okresie PRL-u
Nieco inne prawo aborcyjne obowiązywało w okresie PRL-u. 27 kwietnia 1956 roku weszła w życie nowa ustawa mówiąca o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Aborcja przeprowadzana przez lekarza była możliwa m.in. ze względu na wskazania lekarskie dotyczące zdrowia płodu lub ciężarnej. Dopuszczalna była także wtedy, gdy istniało podejrzenie, że ciąża jest wynikiem przestępstwa oraz wtedy, gdy kobieta miała trudne warunki życiowe. Poza tym należy podkreślić, że wtedy zabronione było m.in. zmuszanie kobiety do zabiegu aborcyjnego. Opisywana ustawa obowiązywała aż do 1993 roku.
Kompromis aborcyjny
Nowe przepisy aborcyjne w Polsce weszły w życie wraz z ustawą o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 7 stycznia 1993 roku. Od tego dnia aż do 2020 roku obowiązywał tak zwany kompromis aborcyjny. Oznaczał on, że kobiety mogły dokonywać aborcji z uwagi na trzy przesłanki. Mianowicie ciężarne mogły zdecydować się na usunięcie ciąży, jeśli:
- ciąża stanowiła zagrożenie dla zdrowia lub życia kobiety ciężarnej,
- wykryto poprzez badania prenatalne (lub istniały inne przesłanki medyczne) duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu lub nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,
- istniało podejrzenie, że ciąża jest wynikiem czynu zabronionego – np. gwałtu.
Jak już wspomnieliśmy – kompromis aborcyjny obowiązywał aż do 2020 roku, czyli przez 27 lat! Kilka lat temu podejmowano jednak wiele prób zaostrzenia prawa aborcyjnego. Pojawiało się wiele projektów ustaw ruchu “Stop aborcji”. W reakcji na nie powstał Ogólnopolski Strajk Kobiet, który organizował wiele różnych akcji – m.in. czarny poniedziałek. Nadal są organizowane rozmaite protesty – jako przykład warto przywołać manifestacje przeciwko zaostrzeniu prawa aborcyjnego w Polsce, które odbyły się po usunięciu przesłanki embriopatologicznej.
Prawo aborcyjne w Polsce – obecnie
Spore zmiany w prawie aborcyjnym w Polsce zaszły dnia 2 października 2020 roku, kiedy to Trybunał Konstytucyjny orzekł w pełnym składzie, że legalizacja zabiegu przerwania ciąży w sytuacji, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne informują o dużym prawdopodobieństwie ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu bądź nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu nie ma uzasadnienia w konstytucji. Uzasadnienie wyroku wraz z orzeczeniem pojawiło się w Dzienniku Ustaw dnia 27 stycznia 2021 roku. Od tego momentu Polki mogą zdecydować się na legalną aborcję jedynie gdy:
- ciąża jest zagrożeniem dla zdrowia lub życia ciężarnej,
- istnieje podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego (np. gwałt).
Legalna aborcja w Polsce może być przeprowadzona wyłącznie przez lekarza w szpitalu po wcześniejszym potwierdzeniu okoliczności umożliwiających wykonanie zabiegu. Dokonanie aborcji z innych niż wyżej wymienione przyczyny jest zagrożone karą od 6 miesięcy do nawet 8 lat ograniczenia wolności.
